Palm Yağı Zararlı Mı?
Bir süredir, çikolata ezmesi gibi ürünlerde bulunan palm yağının zararlı etkilerini hepimiz duyuyoruz. Bu kötü şöhreti göz önünde bulundurulduğunda, onu yeniden bir marka getirmek için çeşitli stratejiler uygulanmış olsa da, bunun gerçekten iyi olup olmadığına bakmak gerekiyor…
Palm yağı, palmiye ağacında yetişen meyvenin çekirdekli kısımlarından elde edilir. Doymuş yağ değeri yüksek olan bu yağ; ısı, hava ve ışık gibi farklı basınçlar altında tutarlı kalır. Böylelikle, kullanıldığı ürünlere istenilen dokuyu verir ve daha uzun bir süre raf ömrü sağlar.
Deniz aşırı ülkelerde üretilmesine rağmen uygun fiyatlı bir seçenek olan palm yağının dünya genelindeki en büyük üretimi, %80’lık kısmı ile Endonezya ve Malezya’dan geliyor. Çoğunlukla market raflarında bulunan hamur işleri, margarin ve çikolata ezmesi gibi çok fazla işlenmiş gıdaların içerisinde bulunur. Palm yağı, trans yağlar olarak da bilinen kısmet hidrojene bitkisel yağların yerine kullanmak için çok uygun bir bileşendir.
Palm Yağı Nedir?
Palm yağı, palmiye ağaçlarının meyvesinden elde edilen bir tür bitkisel yemeklik yağdır. Yenilebilir ve dünya çapında en çok kullanılan bitkisel yağlardan biridir. Palmiye ağaçlarının etli meyveleri sıkılarak ya da çekirdekleri ezilerek yapılır. Palm yağı adı altında veya yaklaşık 200 diğer alternatif isimden biri ile listelenebilir.
Buradaki Sorun Nedir?
Trans yağların kalp sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerini artık hemen hepimiz biliyoruz. Dünya üzerinde birçok hükümet, gıda endüstrisinde trans yağ içeriğini, toplam yağ içeriğinin maksimum %5’i ile sınırlandırmasını sağladı.
Bununla birlikte, Endonezya ve Malezya’daki ormansızlaşma, artan küresel palm yağı talebini karşılamak için büyümeye devam etmektedir. Biyolojik çeşitliliğe zarar vermesinin dışında, bu büyük çaplı üretim ve orman yangınlarının bir sonucu olarak, önemli sera gazı emisyonları üretmektedir.
Sürdürülebilir Palm Yağı Üretimi
Daha sürdürülebilir palm yağı üretmeye yönelik küresel yönergeler koyulması için, 2004 yılında bir çalışma başlatıldı. Üreticiler ve büyük şirketler de dahil olmak üzere, bu çalışmaya 4000’in üzerinde üye katıldı. Bu çalışma, gıda sektörü için yaratılmış bir organizasyondur.
Sertifikalı bir üretici, toprak bozulması ve erozyonu en aza indirirken, sağlığı ve çevreyi tehlikeye atan kimyasallar kullanmamalıdır. Ayrıca, nesli tükenmekte olan hayvanlara ev sahipliği yapan ormanlar korunmalı ve sürdürülmelidir.
Palm Yağı Sağlıksız Mıdır?
Palm yağı, gittikçe artan bir şekilde yasaklanan trans yağlara göre biraz daha sağlıklı bir alternatif olarak sunulmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü, trans yağların önümüzdeki 1-2 yıla kadar küresel çapta yasaklanmasını istiyor.
Doymuş yağ bakımından yüksek olmasına rağmen, palm yağı trans yağ içermez. Bu da; trigliserit ve kötü kolesterol seviyelerini arttırabileceği ve kalp hastalığı riskini arttırabileceği anlamına gelmektedir. Yine de, trans yağ içeren katı ve sıvı yağlara göre daha az doymuş ve daha sağlıklı sayılabilir.
Kısacası palm yağı, bazı sıvı ve katı yağlardan daha sağlıklı olsa da; zeytinyağı ve kanola yağı gibi diğer bitkisel yağlar kadar sağlıklı değildir.
Bazı araştırmalar sağlıklı ve dengeli beslenmenin bir parçası olarak palmiye yağının kalp hastalığı riskini artırmadığını gösteriyor. Diğer çalışmalar, bunun kalp hastalığına bağlı ölüm oranlarının daha yüksek olmasıyla bağlantılı olabileceğini söylüyor. Dünya Sağlık Örgütü ise konu hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu belirtiyor
Palm Yağı Çevreye Zararlı Mı?
Palm yağının sağlık üzerindeki etkileri hala araştırılmakta ve tartışılmaktadır. Ancak, onunla ilgili bir başka endişe de çevresel etkisidir.
Palm ağacı üreten yağ plantasyonları, ormansızlaşmanın başlıca itici gücüdür. Palm yağı endüstrisi, özellikle nesli tükenmekte olan türlerin yaşam alanlarını tahrip ederek yağmur ormanlarını yok etmesiyle bilinir. Aynı zamanda; artan karbon emisyonları, yerli grupların yerinden edilmesi ve işgücü suistimalleriyle de ilişkilendirilmektedir.
Görebileceğiniz gibi, diğer bitkisel yağ kaynakları ile karşılaştırıldığında; palm yağı, daha az arazi, daha az böcek ilacı ve daha az kimyasal gübre kullanır. Örneğin; aynı miktarda mısır yetiştirmenin çevresel etkisi çok daha büyük olacaktır, ancak değerli yağmur ormanlarının ormansızlaşmasına neden olmayacaktır.
Palm Yağı Hangi Yiyeceklerde Bulunur?
Palm yağı, market raflarında bulunan hemen her şeyin içinde bulunmaktadır. İnanılmaz derecede çok yönlüdür. Aslında; pizzalar, kurabiyeler, dondurmalar, hazır yemekler ve çikolatalar dahil olmak üzere, marketten alarak yediğiniz tüm paketli ürünlerin %50’sinden fazlasında kullanılır. Nutella kavanozunun içinde bile palm yağı vardır. Hatta, Nutella’nın içindekiler kısmında ikinci sırada yer almaktadır.
Palm yağı, aynı zamanda ruj, deodorant, sabun, deterjan ve diş macunu gibi ürünlerin içinde de bulunur. Yani, gerçekten çok yönlüdür. Pek çok üründe vardır ancak yaklaşık olarak 200 alternatif ismi daha vardır. Bu kadar çok ismi varken, kaçınılması neredeyse imkansızdır.
Palm Yağı Yerine Zeytinyağı
Zeytin ağacının meyvelerinden elde edilen zeytinyağı; düşük yanma noktası nedeniyle yemek pişirmelerde çok sık tavsiye edilmese de, işlenmemiş zeytinyağı antioksidanların ve sağlıklı yağ asitlerinin çok iyi bir kaynağıdır. Tekli doymamış yağlar açısından zengin olduğu için, kötü kolesterol seviyelerini düşürmeye de yardımcı olur.
Palm yağı gibi, zeytinyağı da E vitamini açısından zengindir. Aynı zamanda, antioksidan değeri de yüksektir. Organik sızma zeytinyağı, en kaliteli ve en az işlenmiş zeytinyağı olarak kabul edilir ve palm yağına çok daha sağlıklı bir alternatiftir.